حالات انسان در ارتباط با پروردگار، مختلف است: در یک وقت انسان باید با زبان با خداوند ارتباط برقرار کند؛ در یک وقت باید بدون صوت ارتباط برقرار کند؛ در یک وقت باید آن نیت را مدنظر داشته باشد. یعنی اگر انسان بخواهد ذکر را به زبان بیاورد، خودِ به زبان آوردن ذکر، موجب انصراف از سر به عالم ظاهر، به عالم برزخ و مثال و به عالم صورت است. در آنجا خودِ آن معانی باید در قلب خطور کند، بدون اینکه انسان زبانش به حرکت بیفتد. حتی در بعضی از اوقات باید آن معانی جنبهٔ وساطت داشته باشد، نه جنبهٔ موضوعیت. اینها مراتب سرّ است.

نقد و نظر شما